No video source.
NOS Achtuurjournaal 2024-06-09
0
Published 2023-06-12
Transcription:
LIVEPROGRAMMA, ONDERTITELING KAN ACHTERLOPEN
De exitpolls van de Europese Verkiezingen lopen binnen.
Die gaan uit van winst voor radicaal rechts.
Maar doet de partij van Le Pen in Frankrijk? U hoort het zo.
En verder in het nieuws vandaag:
Teleurstelling bij Vlaams Belang in België:
Wel winst, maar zeer waarschijnlijk niet de grootste.
En noodweer in Oostenrijk.
LIVEPROGRAMMA, ONDERTITELING KAN ACHTERLOPEN
Goedenavond.
Winst voor radicaal rechts in Europa.
Tenminste volgens de eerste exitpolls van de verkiezingen voor het Europees Parlement.
In Duitsland is de radicaal rechtse AfD waarschijnlijk de tweede partij.
In Oostenrijk winst voor de Volkspartij.
Het wachten nu is op de eerste resultaten uit Frankrijk.
Kortom, genoeg te bespreken met onze EU-correspondent die in Frankrijk en onze correspondent in Duitsland.
Gaan we zo doen.
Maar eerst maar even naar de kiezer.
In 21 landen mochten ze stemmen.
Zoals hier, in Slovenië waar de opkomst bij Europese verkiezingen altijd laag is.
Daar voelt het voor sommigen als een moetje.
Hier in Duitsland wat meer enthousiasme.
Daar gaan ze op de foto met de Duitse bondskanselier.
Die ook zijn stem uitbracht.
Ook in Denemarken veel mensen op de been.
Dit is in 't stadhuis van Kopenhagen.
En de grote vraag die boven deze verkiezingen hangt:
Hoe groot wordt radicaal-rechts in Europa?
Al brengt die vrees voor zo'n ruk naar rechts ook een tegenstem op.
Ja, Frankrijk. Dat is een belangrijk land voor de uitslag van de Europese verkiezingen. Laten we daar even naar kijken:
Van de 720 zetels in het Europees Parlement zijn er 81 voor de Fransen.
Hoeveel zetels een land heeft, is afhankelijk van het aantal inwoners.
De eerste prognose van de uitslag in Frankrijk is net bekendgemaakt.
Geen verrassing: de partij van Marine Le Pen is de grote winnaar.
We zien hier live beelden.
Een grote overwinning van de partij van Marine Le Pen.
Maar hoe groot is de overwinning, correspondent Frank Renout?
Het is feest.
Dat kun je wel zeggen.
Volgens de eerste prognoses krijgt de partij van Marine Le Pen 31,5%
van de stemmen.
Dat is maar één keer eerder gebeurd.
Dat een kandidaat meer haalde.
Alle peilingen wezen erop dat de partij van Marine Le Pen zou winnen.
Was verwacht dat ze zoveel zou winnen?
Als je naar de peilingen kijkt wel.
En dat betekent ook verlies voor president Macron.
Hoe groot is de schade daar?
De partij van president Macron is als tweede geëindigd.
Maar met maar 15,2% van de stemmen.
Dat gaat problemen geven voor president Macron.
Hij heeft geen absolute meerderheid in het parlement.
Hij moet zakendoen met andere partijen.
Het is een nieuwe smet op het imago van president Macron.
En dan nog zo'n belangrijk land: Duitsland.
Eerst weer even naar het Europees parlement.
Dit waren de Fransen: 81 zetels.
Het Duitse aandeel is nog groter: 96 zetels.
Ook daar is de exitpoll binnen.
De Christen-Democraten zijn de grootste met bijna 30% van de stemmen maar Alternative für Deutschland, is tweede, met 16,5%.
Voorlopige cijfers dus.
Met deze uitslag werd al rekening gehouden.
Duitsland correspondent Charlotte Waaijers:
Bijna een derde van de stemmen dus voor CDU/CSU veruit de grootste, maar hoe opvallend is de winst voor AfD?
Het was hier spannend wie op de tweede plek zou komen.
Dat toch vrij duidelijk de AfD is, dat vieren ze groots.
De Groenen hebben flink verloren.
Een klap voor de partij van bondskanselier Scholz, de sociaaldemocraten.
Die hebben het slechtste resultaat ooit geboekt.
Nog even terug naar de AfD.
Er lopen onderzoeken naar die partij.
Ook schandalen.
Dat kun je wel zeggen.
Een van de medewerkers zou gespioneerd hebben voor China.
Andere medewerkers worden verdacht van omkoping vanuit pro-Russische hoek.
Zij konden niet zomaar van de lijst gehaald worden tussen komen wel in het parlement.
De familie van partijen waar ze tot behoorde willen niet meer samenwerken.
Wie wil er nog wel samenwerken met de AfD?
Er zijn twee verschillende situaties.
Ik had graag de lijsttrekker van de AfD het zelf gevraagd.
Maar die was vandaag nergens te bekennen.
Dat zou afleiden van het feestje hier.
Correspondent Kysia Hekster, hoe kijk jij naar deze natuurlijk heel voorlopige uitslagen van Frankrijk en Duitsland?
Voor deze twee landen kun je zeggen dat de uitslagen in de lijn der verwachting liggen.
27 nationale verkiezingen zijn het eigenlijk.
De regeringspartijen worden afgeslacht.
De liberalen en de groenen krijgen harde klappen.
Rechts conservatief en radicaal rechts gaan daarvan profiteren.
Hoe groot ze gaan worden is nog te vroeg om te zeggen.
In welke landen is het nog meer spannend?
Vooral naar de grote landen zoals Frankrijk, Duitsland Spanje en Italië, die hebben veel Europarlementariërs.
Al die landen samen hebben veel Europarlementariërs.
Het is spannend om ze allemaal te gaan volgen vanavond.
Het lijkt vast te staan dat de twee fracties die nu de grootste zijn de christendemocraten en de sociaaldemocraten...
dat die dat vanavond ook zullen blijven.
Waarschijnlijk nog in dit journaal krijgen we de eerste voorlopige uitslagen van het Europees Parlement.
Jij houdt ons op de hoogte. We komen nog bij je terug.
Dan nog even België.
Daar stemden ze niet alleen voor het Europees Parlement maar ook voor regionale parlementen én een nieuwe regering.
Lange rijen voor de stembureaus.
Niet omdat ze het allemaal zo belangrijk vinden om te stemmen.
In België is er een opkomstplicht. Dus je moet.
En ook daar waren de ogen gericht op radicaal-rechts.
Er werd veel verwacht van Vlaams Belang maar die partij lijkt nu toch niet de grootste te worden.
Met de helft van de stemmen geteld, gaat de conservatieve N-VA aan kop, in Vlaanderen.
Het is nog geen definitieve uitslag, maar toch al volop feest bij N-VA.
(applaus en gejuich)
Dat ze aan kop gaan, komt als een verrassing.
Als de verhoudingen zo blijven mag partijleider Bart de Wever nu de formatie gaan leiden.
Verslaggever Joris van Poppel.
Jij staat bij Vlaams Belang.
Hoe groot is de teleurstelling daar bij jou?
Er wordt af en toe nog wel geklapt.
Als een dorp of stad waar ze goed gescoord hebben in beeld komt maar het is vooral teleurstelling.
Ze willen graag de grootste worden.
Ze zijn wel groter geworden maar niet de grootste.
De grootste partij gaat NV-A worden.
Ze willen Vlaamse onafhankelijkheid op lange termijn.
Maar ze zijn iets minder radicaal dan Vlaams Belang.
Wat gaat dit betekenen voor de vorming van een nieuwe regering in België?
Het gaat ongetwijfeld weer lang duren.
Een klein lichtpuntje is dat Wallonië aan de andere kant van de taalgrens daar stond links sterk in de peilingen maakt centrum rechts wordt daar de grootste.
Het wordt misschien makkelijker om dan een regering te vormen.
Maar het blijft België.
De Israëlische minister Benny Gantz stapt uit het oorlogskabinet van premier Netanyahu.
Dat maakte hij zojuist bekend.
Hij had Netanyahu een ultimatum gesteld.
Die moest met een plan komen voor het bestuur van Gaza na de oorlog.
Dat is er nog niet.
Het oorlogskabinet staat los van de gewone regering, dus die valt niet.
Maar het is wel een klap voor Netanyahu want Gantz doet het al een tijdje beter in de peilingen dan de premier.
Het dodental in Nuseirat in de Gazastrook is opgelopen tot 274.
Dat zegt een Hamas- ziekenhuiswoordvoerder.
Het Israëlische leger bevrijdde daar gisteren vier gijzelaars maar doodde bij die operatie dus honderden Palestijnen.
De vier bevrijde gijzelaars maken het goed, naar omstandigheden.
Volgens artsen zijn ze wel ondervoed.
Bij een schietpartij in het centrum van Groningen is vanmorgen vroeg een vrouw van 22 neergeschoten.
Ze ligt zwaargewond in het ziekenhuis.
De politie hield een man van 31 aan en onderzoekt de zaak.
In India is premier Modi beëdigd voor zijn derde termijn.
Dat gebeurde met een grote ceremonie in het paleis van de Indiase president.
Modi won de verkiezingen maar met een minder sterke meerderheid dan hij had gehoopt.
De vraag is nu of hij volop door kan gaan met zijn beleid van hindoe-nationalisme en sterke economische groei.
De politie in Parijs heeft drie Moldaviërs opgepakt voor het zetten van graffiti.
Met onder meer deze tekst: Een Franse soldaat in Oekraïne.
Als waarschuwing tegen Franse inmenging in de oorlog in Oekraïne.
De Moldaviërs worden verdacht van het beschadigen van de openbare ruimte en van het faciliteren van buitenlandse inmenging in Frankrijk.
Ja, en hoe gaat het aan het front in Oekraïne?
Sinds de winter rukken de Russen langzaam maar zeker op.
Ze komen zelfs heel dichtbij de grote Oekraïense stad Charkiv, vlakbij de Russische grens.
Voor Oekraïne is die regio moeilijk te verdedigen.
Zeker omdat ze ook vanuit Rusland worden beschoten.
Maar nu Amerika toestemming geeft om met hun wapens ook Rusland te beschieten, lijkt de Russische opmars gestopt.
En is er zelfs sprake van kleine Oekraïnse successen.
Dit is het Oekraïense stadje Vovtsjansk, vlak aan de Russische grens.
De Russen namen dat een maand geleden in, toen ze de aanval openden op Kharkiv.
De Oekraïners hebben het stadje nu weer grotendeels in handen.
Dat is ze gelukt, omdat sinds ze sinds vorig weekend over de Russische grens mogen schieten op hun aanvallers.
Met dus mogelijk Westerse wapens.
Het speelt wel een rol hier.
Waarschijnlijk is er een racket systeem ingezet.
We weten het niet zeker.
Maar het past in het beeld.
Dat je een offensief ziet met grondtroepen die samenwerken.
Met andere woorden de Oekrainers doen weer een tegenaanval en dat is een unieke situatie Charkiv krijgt dus weer een beetje lucht.
Het is voor het eerst dat Oekraïne niet alleen maar loopgraven prijsgeeft maar ook actief offensief gaat worden in de vorm van twee relatief kleine succesvolle tegenaanvallen.
en dat is een unieke situatie Charkiv krijgt dus weer een beetje lucht.
Maar belangrijker nog dan de terreinwinst ten noorden van deze grote stad is het psychologisch effect van de tegenaanval.
Het werkt ook tussen de oren.
Als je alleen maar klappen krijgt en je kunt niks terugdoen Ondertussen wekken de Russen de indruk dat hun grote zomeroffensief nog moet beginnen.
Dit gaat een intensieve zomer worden.
Het is te vroeg om te kijken wat er gaat gebeuren.
Elke dag dat het grondoffensief niet komt is een dagwinst voor Oekraïne.
Het lijkt niet op te houden met de regen.
Nu zijn er problemen in Oostenrijk.
Net boven de stad Graz in het zuidoosten viel in korte tijd zoveel regen dat de straten overstroomden.
Auto's meegesleurd door het water. En veel huizen zijn beschadigd.
Volgens Oostenrijkse media steeg het water hier zo snel dat mensen werden verrast.
Ook op andere plekken zijn de wegen onbegaanbaar en is de stroom uitgevallen.
De brandweer heeft meerdere mensen gered er zijn tot nu toe geen slachtoffers.
Ook vandaag viel er nog veel regen.
Willemijn. Regen in Oostenrijk, wat wordt het bij ons?
Niet op die schaal maar ook bij ons gaat het morgen nat worden.
De eerste veranderingen kwamen al.
We krijgen dikkere bewolking de komende uren.
Ik zie boven het westen en het noorden van Nederland nog wat buien.
Maar de serieuze neerslag begint vanuit het westen binnen te trekken.
Steeds meer bewolking.
In het westen neerslag en in het oosten lage temperaturen.
Veel felblauw boven Nederland.
Het blijft op veel plaatsen de hele dag regenen.
In de loop van de dag wordt het droger in het zuiden.
Veel zonneschijn hoeven we niet te verwachten.
Het wordt 13 of 14 graden.
Plaatselijk kan er 40 millimeter vallen.
Dinsdag wordt een dag met neerslag.
Maar ook wel met wat meer zon.
De dagen daarna wisselvallig weer met geen hoge temperaturen.
Morgen nat en in het zuidwesten veel wind.
Aan het einde van dit NOS Journaal gaan we terug naar EU-correspondent Kysia Hekster.
Wat heb je nog meer binnengekregen?
We hadden gehoopt dat er een eerste indicatie zou zijn van de nieuwe samenstelling van het Europees parlement.
Die is er nog niet maar die gaan we straks bespreken in onze extra uitzending om half 10.
Dan ga ik alles vertellen.
Kysia, dank. We zien je zo weer als duider in Europa Kiest met daarin alle uitslagen en wat het allemaal betekent.
Het begint straks om half 10. NPO 2.