NOS Achtuurjournaal 2023-02-26

NOS Achtuurjournaal (eight o'clock news). Broadcast from 2023-02-26. NOS Journaal is the umbrella name for the news broadcasts of the Dutch public broadcaster NOS on radio and television. The 8pm broadcast is the oldest and considered to be the most important edition of NOS Journaal, typically lasting for 25 minutes.
Transcription:
Bijna 60 migranten verdrinken voor de kust van Zuid-Italië.
Van hun boot bleef niet veel over.
Het aantal migranten dat Italië via deze route wil bereiken blijft maar groeien.
Verder in het nieuws vandaag:
Steeds meer Surinamers kunnen niet meer rondkomen.
En woonprotest tegen leegstand.
LIVEPROGRAMMA, ONDERTITELING KAN ACHTERLOPEN
Goedenavond.
Een migrantendrama aan de kust van Zuid-Italië.
Zeker 59 migranten zijn daar om het leven gekomen, toen de boot waarop ze zaten schipbreuk leed.
Migranten, afkomstig uit Pakistan, Afghanistan en Somalië.
Hun boot vertrok vanuit Turkije, richting Zuid-Italië.
Tientallen lichamen zijn daar aangespoeld op het strand.
Onder de slachtoffers veel vrouwen, en ook kinderen.
In de vroege ochtend treft de kustwacht de wrakstukken van een vissersboot aan.
Pas als het licht is kunnen duikers beginnen met het bergen van de slachtoffers.
Tientallen lichamen worden uit de zee en van het strand gehaald.
De meesten van hen zijn vrouwen en kinderen.
De jongste nog maar een paar maanden oud.
Het schip brak door de ruwe zee doormidden.
Naar schatting waren er zo'n 170 mensen aan boord, meer dan het kon dragen.
Ruim 80 van hen overleefden de schipbreuk.
Maar er zijn dus nog tientallen vermisten.
En door het zware weer zijn hun overlevingskansen erg klein.
De Middellandse Zee is een veelgebruikte route voor migranten, maar ook een van de gevaarlijkste.
Jaarlijks wagen duizenden mensen de oversteek naar Italië.
Honderden overleven die niet.
De Italiaanse politiek wil dat de EU hardere afspraken maakt met landen als Turkije, waar de boten vandaan vertrekken.
Premier Meloni van Italië zegt dat mensensmokkelaars schuldig zijn aan de doden.
Zij wil dat landen als Turkije daar strenger tegen optreden.
Correspondent Heleen D'Haens.
Volgens een schatting van de VN zijn bij de oversteek naar Italië vorig jaar zo'n 1400 mensen om het leven gekomen.
Maar ondanks die grote dreiging en ondanks afspraken en regels die al gelden...
blijven mensen toch de oversteek wagen.
Sterker nog, het aantal mensen dat Italië probeert te bereiken stijgt.
In de eerste twee maanden van dit jaar is het verdubbeld ten opzichte van vorig jaar.
En dan moeten de lente en de zomer nog komen.
De vrees is kortom dat het aantal doden op de Middellandse Zee dit jaar weer zal stijgen en dat dit lang niet de laatste tragedie was.
Je hoort het topmannen van grote bedrijven zeggen:
'We maken veel winst, zeker, ook in deze tijd, maar daar profiteren gewone burgers ook van.'
Ook topvrouwen zeggen dit.
Via de pensioenfondsen, die hun pensioenen beleggen in aandelen.
En op die manier een deel van de winst in handen krijgen.
Maar is dat ook zo?
Wie zijn de aandeelhouders van grote multinationals als Ahold, Delhaize en Unilever?
De NOS dook in de cijfers.
Veel mensen vonden het niet kunnen:
Terwijl ze in de supermarkt elk dubbeltje moeten omdraaien blijkt moederbedrijf Ahold Delhaize een miljardenwinst te maken.
Net als Unilever. Hadden die hun pindakaas en hun shampoo niet wat goedkoper kunnen houden?
Maar die grote beursgenoteerde bedrijven zeggen dat ze hier in Europa echt nu minder winst maken.
En bovendien, de aandeelhouders, dat zijn we allemaal zelf.
Maar is dat wel zo? We doken in de cijfers en het resultaat verrast zelfs de grootste pensioenbelegger van Nederland.
Ik vind het verrassend omdat Nederlandse pensioenfondsen grote beleggers zijn.
En het blijkt nu dat wij in sommige Nederlandse aandelen dat er Nederlandse particulieren zijn die nog meer beleggen...
dan wij doen. Dat had ik van tevoren niet verwacht.
Bij zeven grote AEX-bedrijven, zoals Unilever, Ahold Delhaize en Shell zijn de 20 grootste aandeelhouders allemaal buitenlandse investeringsfondsen.
Ze bezitten samen ongeveer een derde van die bedrijven voor een bedrag van 176 miljard euro.
Onze vijf grootste pensioenfondsen hebben maar een fractie daarvan:
samen twee miljard.
Veel minder dan particulieren in Nederland rechtstreeks in deze bedrijven hebben geïnvesteerd: 13,5 miljard.
Zo krijgen de grote pensioenfondsen samen maar tientallen miljoenen uitgekeerd van de winst op de pindakaas en de andere producten van Unilever.
We spreiden onze aandelenbeleggingen over de hele wereld.
En dan is het echt... Dan gaat het over duizenden bedrijven.
En daarom is ons aandeel in dat hele specifieke bedrijf maar heel klein.
Dus het gedeelte van de winst dat bij ons terechtkomt is onder de één procent.
Bij particuliere beleggers gaat het om zes procent.
Wie zijn die particuliere aandeelhouders, denkt u?
Ja, de Nederlandse aandeelhouders, dat zijn mensen met veel geld.
En dan heb je het vaak over oudere mensen die een goed inkomen gehad hebben en die een gedeelte van hun spaargeld in aandelen stoppen.
En dat zijn niet de mensen die de boodschappen nu nauwelijks kunnen betalen.
Maar in Suriname zijn die hoge prijzen een veel en veel groter probleem.
Ruim een week nadat de protesten daar uit de hand liepen wil president Santokhi in gesprek met bedrijven, vakbonden, politieke partijen...
en vooral de Surinamers zelf, om de crisis op te lossen.
Want doordat de prijzen stijgen en hun geld steeds minder waard is, worden Surinamers alleen maar armer.
En vooral in de volkswijken is dat goed te zien.
Doordat de vloer van het toilet is ingestort.
En de balk kan zelf zakken. Want die is ook een beetje verrot.
Dus daar zie je dat het echt is gaan zakken.
En die stenen ondersteunen die balk zodat er nog een beetje stevigheid is.
Carol Egers is administratief medewerker.
Daarmee verdient ze omgerekend 140 euro per maand.
Nauwelijks genoeg om eten te kopen of voor een normaal dak boven haar hoofd.
En dus woont ze hier met haar twee kinderen en oude vader.
Ik kon nog zeggen: Ik ben een middenstand.
Maar nu zit ik ook bij de armoedegrens.
Want ik kom helemaal niet uit met m'n salaris.
Ja, dit zijn vier dumpstenen.
Om de muren op te trekken van m'n nieuwe woning.
Haar droom: een nieuw en beter huis, achter op haar erf.
Maar ja, van welk geld?
Dus we moeten nu even hier blijven zitten.
Doordat ik het met mijn salaris niet red om cement en andere bouwmaterialen te kopen om een huis op te zetten.
De armoede van Carol en van veel Surinamers komt vooral door de inflatie.
De Surinaamse dollar, de SRD, is bijna niets meer waard.
Suriname produceert te weinig en moet veel spullen importeren.
We hebben de prijzen in Suriname drie jaar na elkaar zien stijgen.
Rond de 60% is het inflatieniveau geweest.
Dat geeft een idee hoeveel de koopkracht is afgenomen.
Om kosten te besparen, is Carols buurvrouw Anita begonnen met het planten van eigen groente.
Wat je plant, hoef je dan niet te kopen.
Want een bosje tayerblad bijvoorbeeld is vanaf 25 SRD.
En dat is net voor twee mensen.
Omgerekend is dat iets minder dan een euro.
Dat klinkt weinig, maar op een gemiddeld salaris van 100 tot 150 euro per maand is dat veel.
Chaos gisteren bij de presidentsverkiezingen in Nigeria.
In een aantal stembureaus waren de stembiljetten snel op, waardoor veel mensen niet konden stemmen.
Ook waren er op verschillende plekken gewelddadigheden.
Zoals hier in Lagos, de grootste stad van Nigeria.
Mensen staan in de rij voor een stembureau als er plotseling wordt geschoten.
(schoten en rumoer)
Een groep gewapende mannen schiet in de lucht en ze nemen de stembus mee.
Meerdere stembureaus zijn gisteren overvallen.
Vanwege het chaotische verloop besloot de kiescommissie dat mensen ook vandaag nog hun stem uit konden brengen.
Deze man, Peter Obi, stond in de peilingen op kop.
De uitslag zou er over vijf dagen moeten zijn.
De eerste vliegtuigen van een EU-luchtbrug met Syrië landden vandaag in Damascus.
In het noordwesten van het land zijn ze natuurlijk nog altijd aan het puinruimen.
Sommige dorpen zijn zo zwaar getroffen dat bijna alle huizen onbewoonbaar zijn.
Veel mensen zijn dus hun huis kwijt.
En in dit gebied is dat ze al vaker overkomen.
Er wonen namelijk veel vluchtelingen, die hier een veilig thuis zochten nadat ze al meerdere keren waren gevlucht.
Cameraman Khalil Ashawi was voor de NOS in het gebied.
Het lijkt zo vanzelfsprekend, thuis voel je je veilig.
Een ingestort huis, da's een drama, maar is uiteindelijk vervangbaar.
Mohammed Taha is alles kwijt. Na een leven vol rampspoed.
Ruim tien jaar geleden ontvluchtte hij als geboren Palestijn de oorlog in Gaza.
Maar in Syrië kwam hij in een burgeroorlog terecht.
Het geweld van Assad deed hem weer vluchten, van Damascus naar het noordwesten.
Hier voelde hij zich eindelijk thuis.
Tot de aardbeving op 6 februari.
Waar ooit zijn voordeur stond, woont hij in deze tent.
Nog altijd bang voor een nieuwe aardbeving, zoals afgelopen weekend.
Zo blijft zijn toekomst onzeker.
En voorlopig net zo onveilig als zijn verleden.
En dan iets totaal anders.
Honderden mensen hielden vanmiddag in Amsterdam een 'mars tegen de leegstand'.
De demonstranten willen, met de huidige woningnood dat meer leegstaande panden geschikt worden gemaakt om erin te wonen.
En als het kan zo snel mogelijk. Want er zijn er nog genoeg.
Hoeveel mazzel kun je hebben?
Marjolijn, student gezondheidswetenschappen, woont in dit voormalige bejaardentehuis.
Voor 450 euro per maand.
Ik woon hier nu tweeënhalf jaar.
Het is 24 vierkante meter volgens mij.
En een eigen badkamer.
Daaraan merk je ook wel dat het een oud bejaardentehuis is.
Het heeft eigenlijk alles.
En dan hebben ze met zijn achten ook nog een grote gemeenschappelijke woonkamer.
Dus Marjolijn gaat hier voorlopig niet weg.
Het transformeren van leegstaande bejaardenhuizen en kantoren tot woonruimte gebeurt op meer plekken in Nederland, maar het gaat langzaam.
Het is wel terecht dat er een oproep is om te kijken naar al die leegstaande panden, want het zijn er veel.
In totaal staan er 219.000 gebouwen leeg.
In totaal 36 miljoen vierkante meter.
Dus dat is nogal wat.
Daar moet iets te transformeren vallen.
En bij te dragen aan de oplossing van deze wooncrisis.
En dat is precies hoe deze demonstranten er ook over denken.
Er is haast geboden in deze wooncrisis, vinden ze.
Want de nood wordt te hoog.
Ik vind, alles wat leegstaat is te veel, eigenlijk. Toch?
Het kan allemaal nuttig gebruikt worden.
Een dak boven je hoofd hebben, is gewoon een recht.
Er is genoeg voor iedereen.
Maar het is zo geworden en men doet alsof het normaal is.
Maar het is niet normaal.
De opkomst voor de demonstratie was beduidend lager dan die in Amsterdam.
De opkomst voor de demonstratie was beduidend lager dan de vorige in Amsterdam.
Toen kwamen er 18.000 mensen op af.
En er is nog laatste sportnieuws, want Erik ten Hag heeft net zijn eerste prijs behaald met zijn club Manchester United.
Ze wonnen de finale van de League Cup, op Wembley tegen Newcastle United, met 2-0.
Het weer. Gerrit.
Uitzicht op windmolens.
Dat klopt.
Windmolens op zee.
Er was veel zon vandaag.
Het zijn bijzondere dagen.
100 procent van de elektriciteit werd opgewekt met windenergie en zonne-energie.
Dat was vandaag het geval.
Dit is Egmond aan Zee.
Dit is Nederland van bovenaf.
Weinig wolken.
Mooie wolkenstraatjes.
De wind kwam uit het noordoosten.
Vannacht wordt het helder.
Het wordt een koude nacht.
Het kan -5 worden.
Overal gaat het vriezen.
Alleen het aan zee iets boven het vriespunt.
Morgen een vergelijkbare dag als vandaag.
Veel zon, een koude start.
Later op de dag wat meer wind.
Zes of zeven graden.
En volop zon.
Daarna hebben we dinsdag wat meer bewolking.
Woensdag weer zon.
Opnieuw koude nachten.
Donderdag ook.
Vanaf vrijdag meer bewolking en minder vorst.
Een koude start morgen.
En veel zon.
Daarna weinig verandering.
We begonnen dit NOS Journaal in Zuid-Italië waar zeker 59 migranten zijn verdronken na een schipbreuk.
Onder de slachtoffers veel vrouwen en ook kinderen.
Nieuwsuur spreekt met hulporganisaties die juist gehinderd worden bij hun pogingen om migranten te redden.
In Nieuwsuur, om 21.30 uur, NPO 2.
Goedenavond.